Performans esaslı yönetim sistemi, bir kurumun; kurumdaki iş performansı ve faaliyetlerin öncelikli baz alınarak yönetilmesidir. Performans esaslı yönetim sistemi oluşturulurken; iş veriminin sağlanması, insan kaynakları yönetimi ve faaliyet planları; önemlidir.

Performans esaslı yönetim sisteminin kurulmasında, performans esaslı bütçe sisteminin oluşturulması; en önemli ayrıntı konumundadır.

Performans Esaslı Bütçe Sistemi

Yüklenilen görevlerin yerine getirilebilmesi bakımından, gerçekleştirilen hizmetler ile bunların birim maliyetlerinin önem kazandığı bütçeleme sistemidir. Mal veya hizmet üretimi yapmaya yönelik kurumların, faaliyet etkinliğinin ölçülmesi; güdülen en önemli amaçtır. Üretim maliyetinin düzeyi ile üretim miktarları arasındaki ilişki ve performans verimi önem taşımaktadır.

İşletmelerde daima, harcanan ödeneklerden; en yüksek hizmet çıktılarının elde edilmesi sağlanmaya çalışılır. Bu yönden, performans merkezli yönetimin ana unsuru; performans esaslı bütçeleme sistemidir. Amaçların gerçekleştirilebilmesi için önerilen program maliyetlerini ölçen kantitatif veriler içermektedir.

Performans Esaslı Yönetim Sistemi Oluşturulurken Uygulanan Yönetim ve Bütçeleme Teknikleri

– Performans esaslı yönetim sistemi oluşturulurken, çalışma programlarına ve de hizmetlere ağırlık verilir.

– Özel fonksiyonların gerektirdiği üretim araçlarını tam ve doğru şekilde yansıtan örgütsel sorumluluklar belirlenir. Faaliyetlerin başarılması için, bu sorumluluk dağılımı; önem arz eder.

– Performans esaslı bütçe kurulur.

– Faaliyet amaç ve hedefleri ile programların maliyetleri belirlenir ve hesaplanır. Her program içerisinde yapılacak işlerin, faaliyetlerin ve üretilecek maddelerin, birim maliyetleri üzerinden hesapları oluşturulmaktadır.

Performans Esaslı Yönetim ve Bütçeleme Sistemlerinin Tarihçesi

Klasik yönetimsel bütçe sistemlerinin eksik yönlerini gidermek adına, bütçelemede yeni bir sistem geliştirilmiştir. ABD’de, 1912’de; Ekonomi ve Etkinlik Komisyonu tarafından

klasik bütçe sistemlerinin sorunlarını gidermek amacıyla, çalışmalar yapılmıştır. Maliyetlerin tespit edilmesi, harcamalarda verimliliğin sağlanması ve de faaliyetlerin fonksiyonel sınıflandırılması konularında, birçok çalışma yapılmıştır.

1949 yılına gelindiğinde; 1. Hoover Komisyonu tarafından, daha önceki komisyon çalışmaları temel alınmıştır. Bu çalışmalara yönelik, bir bütçe reformu ortaya atılmış ve de desteklenmiştir. Böylece “İcraat Bütçesi”, “İş Bütçesi”, “Yürütme Bütçesi” veya “Edim Bütçesi” denilen performans bütçe sistemleri tanımlanmıştır.

Kurumsal kontrol ve yönetim sistemleri, 21.yy.’a gelindiğinde; oldukça gelişmiştir. Bununla beraber, faaliyetlerin kontrolü için modern bütçe sistemleri de; yaygın olarak, kurumlarca kullanılmaktadır.

Performans esaslı yönetim sisteminde; kurumdaki faaliyetler ve hizmetler için tahsis edilen ödeneklerle; maksimum

hizmetin yapılmasına çalışılır. Kısacası, kurumlarda ancak bu sistemin oluşturulmasıyla; hizmet verimliliği arttırılabilir. Programlar yoluyla hedeflenen amaçlar ve bu amaçlara ulaşmak için uygulanacak mali planlar, göz önünde tutulmalıdır. Böylece, az maliyetlerle; en yüksek performanslar elde edilebilmektedir.